Kurhan to mogiła w kształcie kopca. Przez wieki były bardzo powszechnym sposobem chowania zmarłych. Sprawdź, gdzie można spotkać zachowane kurhany i czy obecnie również się je stosuje.
Przez polskich areologów, słowo kurhan uznawane jest za zbiorcze określenie różnego rodzaju mogił w kształcie kopców, występujących powszechnie na przestrzeni dziejów. Ze względu na dość dobry poziom zachowania, zwłaszcza w części wierzchniej, jest to jeden z łatwiejszych do zlokalizowania i opisania zabytków funeralnych.
Czym jest kurhan?
Kurhan jest dość specyficzną, prehistoryczną formą mogiły. Bywa nazywany także tumulus. Kształtem przypomina kopiec, najczęściej o formie półkolistej lub stożkowej.
W zależności od miejsca występowania i zamożności rodziny zmarłego mogły zawierać także elementy drewniane lub skaliste. Niemniej jednak, były do drobne, pojedyncze fragmenty.
We wnętrzu takich kopców znajdowały się pomieszczenia grobowe. Zazwyczaj archeolodzy datują je na epokę neolitu i żelaza.
Na terenie Polski znajduje się około 36 zachowanych kurhanów.
Skąd pochodzi słowo kurhan?
Słowo kurhan wywodzi się z języka ukraińskiego. Natomiast w wersji polskojęzycznej może być swobodnie wymieniany z pojęciem kopiec. Dla wielu mieszkańców rejonów małopolskich, ze słowem kopiec najbardziej kojarzy się Kopiec Kraka. Niemniej jednak, naukowcy prowadzący badania na jego terenie nie znaleźli żadnych śladów pochówku.
Gdzie występują takie cmentarzyska?
Kurhany i różnego rodzaju kopce pogrzebowe były obecne w wielu kulturach. Obecnie można znaleźć pozostałości zarówno na terenie Polski, jak i na całym świecie.
Polskie kurhany najczęściej datowane są na młodszą epokę kamienia. Można spotkać je zwłaszcza na Dolnym Śląsku. Niemniej jednak archeolodzy znaleźli także znacznie młodsze kopce.
Wczesnośredniowieczne, słowiańskie cmentarzyska również przyjmowały formę kurhanów. Są one dość niewielkie, stożkowate i występują w większych skupiskach.
Gdzie zachowały się zabytkowe mogiły?
Na świecie za najbardziej znane uznaje się kurhany budowane przez Scytów. To koczownice ludy irańskie. Tworzyli oni potężne imperium na terenie Europy oraz Azji.
Kultura pogrzebowa występująca wśród Scytów obejmowała uroczyste pogrzeby. Budowane przez nich kurhany były bogato zdobione, a w ich wnętrzach znajdowały się liczne cenne przedmioty, np. złoto. Niemniej jednak większość tych bogactw została skradziona.
Za pochówki kurhanowe uznaje się także specyficzny zwyczaj praktykowany na terenach skandynawskich – pochówki łodziowe.
Kurhan jako przykład zabytku funeralnego
Kurhany są przykładem powszechnie stosowanego sposobu pochówku. W ich wnętrzu umieszczane były szczątki w formie szkieletowej lub ciałopalnej.
Znajdujące się wewnątrz kopca pomieszczenia grobowe mogły być niewielkie lub bardzo rozbudowane. W zależności od klimatu, wewnętrzne części kurhanu mogły mieć konstrukcję drewnianą, kamienną lub skalną.
Czy istnieją nowoczesne kurhany?
Coraz więcej osób w ostatnich latach odczuwa potrzebę rezygnacji z tradycyjnych form pogrzebu, takich jak trumna lub urna. Szukając alternatywnych form pochówku, często także bliższych naturze trafić można na kurhany.
Współczesne kurhany mają formę kopców z otwartym wejściem, przez które światło słoneczne pada na rzędy niezabezpieczonych urn. Ta alternatywa dla tradycyjnych cmentarzy komunalnych może być budowana jedynie na wsiach oraz polach. Niemniej jednak coraz więcej osób pragnie spocząć z dala od miejskiego zgiełku.
Kurhany to przykład tradycji funeralnej, praktykowanej przez liczne społeczności przez setki lat.
Źródło zdjęcia: Boris Rezvantes via Wikipedia, CC BY-SA 4.0
Zobacz także:
- Wieniec pogrzebowy – jakie wybrać kwiaty na pogrzeb? Gdzie kupić najlepszą kompozycję?
- Laudacja – jak brzmi definicja językowa? Kiedy można wygłosić laudację?
- Napis na szarfie pogrzebowej – czemu służy i co powinien zawierać?
- Jak przebiega ostatnie pożegnanie na pogrzebie? Jak sformułować mowę pogrzebową?
- Klepsydra pogrzebowa – co powinna zawierać? Klepsydra żałobna a nekrolog
- Sennik cmentarz – co oznacza sen o cmentarzu? Czy to zapowiedź smutnego wydarzenia? Jak interpretować sny, w których pojawia się cmentarz?
