Żałoba to trudny czas po stracie bliskiej osoby. Jakie wyróżniamy etapy żałoby?

Żałoba może przebiegać w rozmaity sposób i bardzo wiele zależy od indywidualnych zdolności adaptacyjnych oraz nastawienia psychicznego. Proces żałoby jest swego rodzaju terapią duchową pozwalającą pogodzić się z odejściem kogoś bliskiego. Ma ona też przygotować nas do dalszego życia bez nieustannego rozmyślania i rozpaczania. Jest to proces zupełnie naturalny i nieodłącznie związany ze śmiercią.

Etapy żałoby. Czym jest żałoba?

Żałoba to okres, którego doświadcza każdy człowiek po stracie ukochanej osoby. Głównym celem tego procesu jest uzdrowienie własnej zranionej duszy i powrót do psychicznej równowagi po przeżyciu traumatycznego wydarzenia. Jest to odpowiedni czas na pozbycie się skumulowanych uczuć i emocji. W tym czasie nie powinniśmy się powstrzymywać od płaczu, rozmyślania i wspominania zmarłej osoby. Choć czasami będzie bardzo trudno, warto zacisnąć pięści i właściwie przeżyć okres żałoby, by móc powrócić do normalnego życia. W trudnych chwilach z pomocą przyjdą nam nasi kochający bliscy, których obecność pomoże przetrwać kolejne etapy żałoby.

Ile trwa żałoba?

W aspekcie psychologicznym żałoba może trwać nawet kilka lat, w zależności od sytuacji i wielkości przeżytej traumy. Nie ma też żadnych ram czasowych nakazujących to ile powinna trwać żałoba i każda z jej faz. Każdy człowiek jest inny i inaczej reaguje na śmierć. Niektóre osoby wyróżniają się dużą odpornością psychiczną i wysokimi zdolnościami adaptacyjnymi. U nich żałoba z reguły trwa krócej niż w przypadku osób wrażliwych, które dodatkowo nie mają wokół siebie kochających krewnych. Według tradycji żałoba po śmierci małżonka powinna trwać 1 rok i 6 tygodni, po stracie rodziców lub rodzeństwa 6 miesięcy, podobnie jak w przypadku śmierci dziadków.

Jak przeżywać żałobę?

Podobnie jak w przypadku czasu trwania żałoby, również w kwestii jej przeżywania nie ma określonych reguł. Jedno będą ten okres przeżywać w milczeniu, pogrążeni we własnych myślach i wspomnieniach, drudzy będą poszukiwać pomocy u innych. Bardzo pomocna może być rozmowa z psychologiem, którego doświadczenie i wiedza, sprawią, że przebieg żałoby będzie łagodniejszy. Profesjonalnej pomocy powinny szukać szczególnie te osoby, u których pojawiają się stany depresyjne. Nieodłączną częścią żałoby jest noszenie czarnych lub ciemnych strojów, które uzewnętrzniają nasz stan emocjonalny i duchowy. W ten sposób pokazujemy innym ludziom, że przechodzimy przez trudny czas i wymagamy uszanowania tego.

Jakie są etapy żałoby?

Żałoba to proces, który podzielony jest na kilka faz. W każdej z nich odczuwamy skrajne emocje i powoli oswajamy się z faktem straty. Po początkowym wstrząsie i wybuchu rozpaczy, kolejne fazy żałoby przynoszą stopniową poprawę nastroju emocjonalnego i duchowego, aż w końcu dochodzimy do momentu wielkiej ulgi wynikającej z faktu pogodzenia się z sytuacją. Końcowy etap żałoby jest także ostatecznym pożegnaniem ze zmarłym i oddaniem mu należnego hołdu. Zanim jednak to nastąpi osoba w żałobie musi przejść przez bardzo trudny okres wypełniony stresującymi sytuacjami, do których należy między innymi zorganizowanie pogrzebu. Wyróżniamy następujące fazy żałoby:

Szok i otępienie

Pierwsza faza żałoby to okres bezpośrednio związany z otrzymaniem informacji o śmierci bliskiej osoby i trwa aż do ceremonii pogrzebowej. W tym czasie osoba osierocona przeżywa prawdziwą traumę. Naturalną reakcją związaną ze stratą jest rozpacz i żal, który nie daje normalnie funkcjonować. Mogą pojawić się zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia, niedowierzanie i bezradność. Bezpośrednio po stracie następuje szok, który następnie przeradza się w pozorny spokój, związany z koniecznością zorganizowania pochówku.

Żal i rozpacz

W czasie pogrzebu większość osób w żałobie zachowuje się bardzo dzielnie. Troska o właściwy przebieg ceremonii tłumi wszelkie emocje, które ujawniają się ze zdwojoną siłą po powrocie do opustoszałego domu. Poczucie straty sięga zenitu, a wyrazem tego jest niepohamowana rozpacz i żal. Pojawia się przygnębienie, poczucie bezradności i nierealności sytuacji. Żałobnik nie może dopuścić do siebie myśli o definitywnym i nieodwracalnym odejściu bliskiej osoby. W tym czasie pojawia się zagrożenie sięgania po używki, dlatego wsparcie i opieka członków najbliższej rodziny są konieczne.

Gniew

Trzeci etap żałoby to czas pojawiających się pytań, na które nie ma odpowiedzi. Żal po śmierci przeradza się w złość skierowaną wobec osób lub rzeczy, w których widzimy przyczynę naszych problemów. Gniew może być skierowany w stronę rodziny, lekarzy, a czasami nawet samego zmarłego. Często pojawia się niczym nieuzasadnione poczucie winy i wyrzuty sumienia, z powodu tego, że nie potrafiliśmy przeciwdziałać tej sytuacji. Zaprzeczenie nie pozwala powrócić do stabilności psychicznej i powoduje frustrację, która często negatywnie odbija się na życiu rodzinnym.

Dezorganizacja

Kolejny etap żałoby to czas, w którym tęsknota za kochaną osobą jest najwyższa. Poczucie osamotnienia powoduje wycofanie się i apatię, która czasami może przybrać patologiczną formę z objawami depresji. W tym czasie osoba osamotniona zastanawia się nad sensem istnienia, zaniedbuje własne potrzeby, traci poczucie czasu i pogrąża się w smutku i żalu. Człowiek traci poczucie bezpieczeństwa, tożsamości i celu życia. W tej fazie osoby w żałobie często stronią od kontaktów z ludźmi lub wręcz przeciwnie – powracają do pozornej normalności starając się zapomnieć o poniesionej stracie. Jedno i drugie zachowanie jest bardzo niebezpieczne i utrudnia właściwe przejście przez okres żałoby.

Reorganizacja

Reorganizacja to proces, do którego dochodzi się często latami. Po długim okresie bezczynności, lęku przed normalnym życiem i bezustannym poczuciu smutku pojawiają się nowe cele, które dają nadzieję na powrót do pełnej równowagi. Okresowo pojawiają się jeszcze momenty załamania, jednak łatwiej jest je kontrolować. W łagodzeniu swoich emocji mogą pomóc rozmowy z bliskimi na temat zmarłego. Radosne wspomnienia często są najlepszym lekiem na ból i smutek. Potrafią każdy następny dzień, uczynić lepszym i szczęśliwszym.

Akceptacja

Ostatni etap żałoby przynosi ostateczne ukojenie bólu po stracie. Potrafimy na nowo cieszyć się życiem i planować dalszą przyszłość. Razem z odzyskaniem radości życia wraca sens istnienia, który utraciliśmy wcześniej. Zaadaptowanie się do sytuacji pozwala wrócić do porzuconych zajęć i pasji, które kiedyś sprawiały nam dużo frajdy. Pamięć o zmarłym pozostaje z człowiekiem na zawsze. Od tego momentu wspomnienia są piękne i radosne. Często przypominamy sobie o wspólnie spędzonych chwilach, co momentalnie poprawia nastrój i odsuwa wszelkie negatywne myśli na bok.

Etapy żałoby. Podsumowanie

Żałoba to zawsze niezwykle bolesny czas wymagający dużej siły i odporności psychicznej. Podczas tego procesu doznajemy skrajnych emocji, które utrudniają codzienne życie. Uczymy się je kontrolować i akceptować, co znacznie przyśpiesza powrót do równowagi. Niektóre osoby złagodzenia bólu mogą szukać w używkach i zapomnieniu, lecz jest to najgorsza droga z możliwych, która może sprawić, że trauma pozostanie z nimi na zawsze i nigdy nie pogodzą się ze stratą. Właściwe przeżycie żałoby i zaadaptowanie się do sytuacji, to jedyna metoda pozwalająca na normalne życie. Dlatego warto być wyrozumiałym wobec samego siebie i pozwolić sobie na chwile słabości, łzy czy złość. Uzewnętrznianie swoich emocji, sprawi, że łatwiej będzie nam zaakceptować rozstanie.

Zobacz także:

• Żałoba po dziecku – ile trwa? Jakie są jej etapy, jak poradzić sobie ze stratą?
• Żałoba po tacie – ile trwa? Jak poradzić sobie ze stratą?
• Żałoba po dziadku – ile trwa, jakie są etapy, jak się wtedy ubierać?
• Żałoba to trudny czas, który należy odpowiednio przeżyć. Jak nieprzepracowana żałoba może wpłynąć na nasze życie?
• Żałoba po wujku. Jak długo powinna trwać żałoba po śmierci dalszych krewnych?
• Żałoba po bracie – ile trwa, jak ją okazywać, kiedy szukać pomocy?